Irudigilea dela dio Gorka Larrañaga artistak. Hamarkada bat pasatxo ozeanoaren bestaldean igaro ostean, jaioterrian dago berriz ere azkoitiarra, baina oraindik ere Mexikorekin batzen duen zilborestea ez du guztiz eten. Izan ere, hainbat proiektu du eskuartean, hala nola Eibarren hil honetan irekiko duen artista mexikarren erakusketa. Herrialde hartan egin beharrekoak eginda, ordea, Azkoitira bueltatu eta ibilbidea "berrabiaraztea" erabaki zuen Larrañagak urtebete badela.
Orain dela urtebete iritsi zinen Mexikotik. Nolakoa izan da han bizitako esperientzia?
Oso esperientzia indartsua izan zen. Mexiko Hiria oso hiri handia da, eta museo eta galeria asko daude bertan. Beraz, topatu nuen egin nahi nituen gauzak non egin. Euskal Herrian ibilbide labur bat egina nuen artearen munduan, eta Mexikora heldu eta lehenengo urteetan horri heldu nion. Gero, denbora pasatu ahala, Mexiko entzuten hasi nintzen, eta handik bizpahiru urtera, herrialdeko gauzekin hasi nintzen lanean. Lanerako metodologia bera mantendu dut urte guzti hauetan, baina irudiak eta kolorea erabiltzerakoan, Mexikon askeago aritu naiz. Esan daiteke Mexikon Gorka mexikar bat sortu zela. Garai batean istorioz beteta zeuden egiten nituen lanak; gaur egun, berriz, formalagoa da egiten dudana.
Casa Galeria proiektua gauzatu zenuen Mexikon. Zertan datza proiektua?
Mexikora joan aurretik, asko ibiltzen nintzen Matadeixen, eta eskola eta mundu horretan ikasi nuena Mexikon praktikan jartzeko aukera izan nuen. Mexiko Hirian bizi nintzen lekuan bost metro koadroko sail bat nuen. Halako espazioa izanda, gauzak egiten hasi nintzen Ekuadorreko eta Txileko bi lagunekin. Erakusketak, kontzertuak nahiz antzerki esperimentalak antolatzen genituen espazio bat sortu genuen, eta filosofia situazionista genuen; hau da, gauzak gertatzea zen garrantzitsua, eta emaitzak ez zuen halako garrantziarik. Filosofia hori ardatz hartuta, gauza dezente egiten hasi ginen, eta handik denbora batera espazio hori garrantzia hartzen hasi zen inguruan; erreferentea izan zen askorentzat. Horrez gain, Etxepare Institutuarekin erlazio erregular bat sortu nuen: etxean bagenuen espazio bat egonaldiak egiteko, eta hara artista euskaldunak ekartzen hasi ginen. Casa Galeriaren filosofia ez zen galeria komertzial bat sortzea, espazio independente bat eratzea baizik. Denbora pasatu ahala, ordea, militantzia artistikoa lanarekin uztartzea oso gogorra egin zitzaidan, eta gehiegizkoa izan zen niretzat. Herrialdearekin ere krisialdi moduko bat izan nuen, eta Euskal Herrira etortzea erabaki nuen.
Artista bezala zer eman zizun esperientzia hark?
Mexikok arte profesionala zer den irakatsi dit. Ikusi nuen arte munduan posible zela bizitza zeure kasa aurrera ateratzea. Asko ireki nuen artearen esparrua. Hara joan nintzenean, produktorea nintzen; gero, ordea, unibertsitatean egonaldia egin nuen, baita arte akademia garrantzitsu batean ere. Horrez gain, Casa Galerian kudeatzaile eta galerista moduan aritu nintzen lanean. Artearen adar asko ukitu nituen Mexikon, eta asko ikasi nuen horietatik.
Bizitzaren zati handi bat Mexikon egin duzu, eta bestea Euskal Herrian. Artearen pertzepzioa desberdina al da batean eta bestean?
Mundu zaharraren eta berriaren dikotomia hori badagoela egia da. Europan ilustrazioa eman zen, eta ondoren modernismoa. Mexiko, ordea, mundu berria da, eta asko igartzen da historikoki ez dutela modernismorik pasatu han. Mexikora espainiarrak joan ziren, eta dena aldatu zuten. Hori dela eta, Mexikon oraindik badute basati puntu bat, jendeari kuriositatea pizten diona. Euskal Herrian kultur politika nahiko txertatuta dagoela iruditzen zait, eta dena oso europartuta dago; hau da, jendea ohituta dago kalera irten eta erakusketak ikustera. Mexikon dena oso eferbeszentea da, eta mexikarrek Euskal Herrian baino intentsitate handiagoa bizi dute. Horrek guztiak asko estimulatu nau urteotan.
Euskal Herrira heldu eta berehala 'Reset' erakusketa zabaldu zenuen.
Mexikotik bueltatzeko unea zela ikusi nuen. Kolorearen erabilerarekin oso saturatuta nengoen, eta pinturaren joko plastikoan zentratu nahi nuen, narraziorik gabe. Euskal Herrira oso nekatuta eta hustuta iritsi nintzen; ordenagailu baten moduan berrabiarazteko beharra nuen, eta hortik sortu zen Reset erakusketa. Ekintza sinboliko bat izan zen, eta egiten ari nintzena ariketa plastiko bilakatu nuen.
Elkarrizketa batean aipatu zenuen margolaria baino marrazkilaria zarela orain. Zergatik?
Istorioak kontatzeari utzi diodanean, pintura den horretan gehiago zentratu naiz, eta orduan konturatu naiz zer sakrifizio eta zailtasun maila duen lanketa horrek. Konparatzen ditut pinturarekin ditudan sentipenak eta marrazterakoan nola moldatzen naizen, eta ohartzen naiz marrazkietan askoz hobeto murgiltzen naizela. Orain ez margolari eta ez marrazkilari, nire burua irudi sortzaile moduan ikusten dut, begirada erakartzen duten irudiak sortzea gustatzen zait. Horretarako, marrazkiak, pinturak, objektuak eta eskulturak erabiltzen ditut, besteak beste.
Zein motatako artea egiten duzula esango zenuke?
Nire estiloa etiketatu beharko banu... pop garaikidea eta estilo surrealista nahasten ditudala esango nuke. Hori diot nire erakusketen inguruko kritikek eta iruzkinek hala diotelako, ez nik hala sentitzen dudalako. Gaur egungo gizarteko elementuekin jolasten dut, eta Mexikon bizita, itsatsi egiten zaizu surrealismoa; hobeto esanda, Mexikok barruan duzun surrealismoa ateratzen dizu, han asko nahasten baitira bizitza erreala eta surrealismoa.
Non topatzen duzu arterako inspirazioa?
90eko hamarkada amaieratik irudien biltegi bat daukat disko gogor batean. Irudi asko neuk sortutakoak dira, eta beste asko telebistan, aldizkarietan eta Interneten topatutakoak. Biltegi horretatik hartzen ditut irudiak. Telebistaren semea naiz, eta alde horretatik nire imajinarioak gehiago jotzen du irudi analogikora, collage hustua deitzen diot egiten dudanari; irudiak hartu eta birsortu egiten ditut. Hori da nire metodologia, nire lanetan errepikatzen dena.
Ba al duzu artista erreferenterik? Hala bada, horiek ba al dute eraginik zure artelanetan?
Bai, baditut. Nik esango nuke artista guztiok dugula beste batzuen eragina, eskizofrenia bisual baten eraginean bizi baikara. Unibertsitatean egin nuen ikerketan bada oso garrantzitsua izan den artista bat: Fabian Marcaccio. Artista horrek asko lantzen du gaur egungo irudi birtualak ekarritako iraultza. Dena den, esango nuke gehienbat inguruko artistengandik ikasi dudala, nahiz eta nire lanean eragin handirik ez duten izan.
Zure artelanak justifikatu beharrik sentitu al duzu inoiz?
Nire artelanak justifikatu baino gehiago, fakultatetik ateratzerakoan nire pintura justifikatu beharra ikusten nuen. Gaur egun, pintura ez dago oso kontsideratua arte garaikidean, eta margolari bezala halako konplexu bat izan dut arte garaikidearekiko. Beraz, erretorika bat sortzen nuen, diskurtso bat arte garaikidearen aurrean gutxiago ez izateko. Gero, heldutzen joan nintzen heinean jakin nuen zein nintzen; neure buruari esan nion irudiak gustatzen zitzaizkidala, eta orduan konturatu nintzen irudi sortzailea nintzela.
Ez zara geldirik egoten den horietakoa. Zein proiektu dituzu orain eskuartean?
Eibarren erakusketa bat jarriko dut urtarrilean. Hamabost artista mexikarren lanak jarriko ditugu, eta neuk ere parte hartuko dut horretan. Egun, alderantziz ari naiz, euskal artistak Mexikora eraman beharrean, Mexikokoak Euskal Herrira ekartzen. Horrez gain, datorren maiatzean Peñafielen [Valladolid, Espainia] erakusketa bat jarriko dut. Horiek dira gaur-gaurkoz epe motzean buruan ditudan proiektuak.
Azkoitiko eraikin bateko bebarruan horma-irudi bat egin duzu orain gutxi. Nondik nora?
Eraikina berritu duen arkitekoa, Beñat Alkorta, bertan hazitakoa da, ni bezala. Eraikina berritzerakoan hark nire arrebari galdetu zion prest egongo ote nintzen bebarru horretan horma-irudi bat egiteko. Urteetan nire etxea izandakoa da eraikin hori, eta, gainera, nire aitonak eraikitakoa da. Alkortak askatasuna eman zidan nahi nuena egiteko, baina horma-irudi esanguratsu bat egin behar nuela iruditu zitzaidan. Auzoari berari izena ematen dion Floreagazar jauregia txikitatik ezagutzen dut, eta egokia iruditu zitzaidan irudi hori bebarrurako. Esperientzia polita izan da, bi hilabete eman baititut bertan horma-irudia egiten, eta bizilagunek ikusi dute zer-nolako lana eskatzen duen halako artelan bat egiteak.
Inoiz pentsatu al duzu beste diziplina artistiko batzuk uztartzea?
Gazteagoa nintzenean, Gasteizko ekoiztetxe batean egiten nuen lan animazio tradizionalean, eta gustatuko litzaidake han ikasitako guztia praktikan jartzea eta ikus-entzunezkoen arlora salto egitea. Gero, ordea, nire buruari galdetzen diot zergatik joan behar dudan beste diziplina batera, neurean ikasteko kontu asko ditudanean. Egia esan, gustatuko litzaidake arte garaikideko praktika erreal batean zerbait egitea; hau da, gaur egungo metodologiak ikustea eta prozesu horiek barrutik ikastea.
