Lepo. Asko.
Hamar urte nituen. Uda bukatzen ari omen zen baina eskolara bueltatzeko falta zen denbora
eternitatea zen niretzat. Ostiral goiz hartan esnatu eta ohetik jaiki nintzenean inor ez nuen ikusi
etxe barruan. Arraroa zen, etxean zazpi izateaz gain Pasaiako familia ere gurekin baitzegoen festa
ondorengo oporraldia gurekin igarotzen. Balkoira irten, eta han ikusi nituen guztiak, barandatik
beheruntz begira. Kanarietan erositako transistore txiki bat zintzilik jarria zuten adreiluzko paretan
eta albisteak entzuten ari ziren. “Inundazixuk!”, esan zidaten. “Uholdeak”, zioten behin eta berriz
irratian. Uste dut orduantxe ikasi nuela hitza. 1983ko abuztuaren 26a zen. Egun euritsu eta grisa.
Gure kalea ibai bihurtuta ageri zen nire begien aurrean. Ibai marroia eta haserretua. Adarrak,
trasteak eta identifikatu ezineko gauzak abiadan pasatzen ziren gure etxe azpitik. Ezin genuen
etxetik atera. Atzeko balkoira joan, eta Urola ere marroia eta inoiz baino basatiagoa ikusi nuen,
aurreko erreka inprobisatua baino indartsuagoa zela erakutsi nahian bezala. Bat-batean, etxeko
denak aztoratu ziren, eta zarata metaliko bat entzuten hasi nintzen. “Beittu, beittu, surtidorie!!”,
Ibaiondo kalearen beste puntan dagoen gasolindegiko hornigailua ziztu bizian pasa zen gure etxe
azpitik auskalo nora bidean. Urak hartuta zegoen dena, gure garajeak, Pajeneko biltokia, Usulaneko
autobusen garajea, Iruretaneko aroztegia…
Ordutik aurrerako egunak lanean pasa genituen. Izeben Kale Nagusiko denda lokatzez beteta zegoen
eta hustu eta garbitu beharra zegoen. Goitik zetorren errekatik eta atzeko Urola ibaitik sartu zitzaien
ura. Inguruko dendak eta tabernak ere berdin zeuden: Epi, Santikua, Ayestaran… Jabeak, lagunak,
senideak, denak lanean ari ziren; palak, erratzak eta ontziak eskuetan, uretako botak jantzita eta ahal
zena salbatzeko ahaleginean guztiak. Nekeak ahituta ailegatzen ginen etxera, eta dendetan aurkitu
ahal zena jaten genuen afaritarako. Urik eta argindarrik gabe bizitzea nolakoa den ere ikasi nuen
orduan. Baina geratu zaidan oroitzapenik iraunkorrena lokatzaren eta hezetasunaren usainarena
izango da seguruenez.
Galera handiak izan ziren inguruan, baina hildakorik ez gure herrian, gaitz erdi. Gauza lepo joan ziren
urarekin batera. Harrezkero askotan galdetu diot neure buruari horrelako hondamendiren bat berriro
gertatu eta etxetik zerbait salbatzeko denbora izanez gero, zer hartuko nukeen. Argazkien albumak,
ordenagailua, dokumentu garrantzitsuak akaso, pragmatiko jokatuta; edo anaiaren liburu kuttunena,
disko pare bat, elefante baten forma duen harri astuna, praktikotasunari batere erreparatu gabe
arituz gero… Ziurrenik une hori ailegatu arte ezin da jakin zerk duen benetako garrantzia guretzat
hemen eta orain. Eta 30 urte atzera eginez, zer salbatuko luke hamar urteko neska ipurterre harek?
24 koloreko Plastidecor kaxa, Madelman panpina, indioen itxurako alezko apaingarriak zituen
soineko zuria, Cegasa linterna potoloa…? Zein ote ziren nire gauzarik gustukoenak?